Máy chiết rót

1. Định nghĩa máy chiết rót

Máy chiết rót là một thiết bị công nghiệp dùng để định lượng và đưa sản phẩm vào bao bì (chai, lọ, túi, hộp,...) một cách chính xác và hiệu quả. Đây là một khâu then chốt trong dây chuyền sản xuất của nhiều ngành, đảm bảo sản phẩm được đóng gói đúng khối lượng/thể tích, giữ vệ sinh và tăng năng suất.

2. Tầm quan trọng của máy chiết rót

Máy chiết rót đóng vai trò cực kỳ quan trọng vì những lý do sau:

3. Phân loại máy chiết rót

Máy chiết rót được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là theo phương pháp định lượng, tính chất sản phẩm và mức độ tự động hóa.

a. Theo phương pháp định lượng:

• Máy chiết rót định lượng theo thể tích:

  • Nguyên lý: Đong lường một thể tích chất lỏng hoặc sệt nhất định.

  • Ứng dụng: Nước, dầu ăn, sữa, nước giải khát, dầu gội, mỹ phẩm dạng lỏng, tương ớt, mật ong,...

  • Loại phổ biến: Chiết rót piston: Sử dụng piston để hút và đẩy một thể tích cố định. Phù hợp cho chất lỏng và chất sệt (kem, gel, mật ong, tương cà). Rất chính xác và ổn định.

• Máy chiết rót định lượng theo khối lượng:

  • Nguyên lý: Chiết rót dựa trên trọng lượng chính xác của sản phẩm.

  • Ứng dụng: Dầu ăn, dầu nhớt, hóa chất, bột giặt, hạt cà phê, thực phẩm đông lạnh... Sản phẩm có giá trị cao hoặc yêu cầu độ chính xác cực cao về khối lượng.

  • Ưu điểm: Độ chính xác rất cao, không bị ảnh hưởng bởi thay đổi nhiệt độ hay tỷ trọng của sản phẩm.

• Máy chiết rót định lượng theo mức:

  • Nguyên lý: Rót sản phẩm cho đến khi đạt một mức nhất định trong bao bì. Thường dùng trong ngành đồ uống, đảm bảo vẻ ngoài đồng đều cho các sản phẩm trong suốt.

  • Ứng dụng: Nước giải khát, rượu, bia, dầu gội trong chai trong suốt.

• Máy chiết rót định lượng theo số lượng:

  • Nguyên lý: Đếm chính xác số lượng viên (thuốc, kẹo) hoặc hạt (ốc vít, linh kiện nhỏ) rồi đưa vào bao bì.

  • Ứng dụng: Dược phẩm (viên nén, viên nang), bánh kẹo, linh kiện điện tử.

b. Theo tính chất sản phẩm:

• Máy chiết rót chất lỏng: Dành cho nước, sữa, dầu, nước giải khát...

• Máy chiết rót chất sệt: Dành cho kem, gel, tương cà, mật ong, dầu gội, sữa chua...

• Máy chiết rót bột/hạt: Dành cho bột mì, cà phê bột, gia vị, hạt nhựa, phân bón...

c. Theo mức độ tự động hóa:

• Máy chiết rót bán tự động: Cần người vận hành đặt chai/hộp vào vị trí và lấy ra. Phù hợp cho quy mô sản xuất nhỏ và trung bình.

• Máy chiết rót tự động hoàn toàn: Tự động đưa bao bì vào, chiết rót, đóng nắp (nếu có tích hợp) và đẩy sản phẩm ra. Phù hợp cho quy mô sản xuất lớn, liên tục.

4. Cấu tạo và Nguyên lý hoạt động cơ bản

Mặc dù có nhiều loại, nhưng một máy chiết rót điển hình thường có các bộ phận chính và nguyên lý hoạt động cơ bản như sau:

• Bồn chứa/Phễu chứa: Nơi chứa sản phẩm cần chiết rót.

• Hệ thống định lượng: Là trái tim của máy, thực hiện việc đong đếm chính xác lượng sản phẩm (ví dụ: piston, bơm, loadcell).

• Vòi chiết rót: Đưa sản phẩm vào bao bì. Số lượng vòi có thể từ 1 đến vài chục vòi tùy theo năng suất.

• Hệ thống băng tải: Vận chuyển bao bì (chai, lọ, túi) đến vị trí chiết rót và di chuyển ra sau khi hoàn tất.

• Hệ thống điều khiển: Màn hình cảm ứng (HMI) và bộ điều khiển logic khả trình (PLC) để cài đặt, theo dõi và điều khiển toàn bộ quá trình.

• Khung máy: Thường làm bằng inox để đảm bảo vệ sinh và chống ăn mòn.

Nguyên lý cơ bản: Bao bì rỗng được đưa đến vị trí chiết rót bằng băng tải. Hệ thống định lượng hoạt động để đưa chính xác lượng sản phẩm mong muốn vào bao bì thông qua các vòi chiết. Sau khi hoàn tất, bao bì được di chuyển ra khỏi khu vực chiết rót để chuyển sang các công đoạn tiếp theo (đóng nắp, dán nhãn...).

5. Các ngành công nghiệp sử dụng máy chiết rót

Hầu hết các ngành sản xuất tiêu dùng đều cần đến máy chiết rót:

• Thực phẩm: Nước giải khát, sữa, dầu ăn, nước chấm, tương ớt, mật ong, bánh kẹo, bột ngũ cốc...

• Dược phẩm: Thuốc nước, siro, thuốc mỡ, viên nang, bột thuốc...

• Mỹ phẩm: Kem dưỡng, sữa rửa mặt, dầu gội, sữa tắm, nước hoa, son môi dạng lỏng...

• Hóa chất: Chất tẩy rửa, dung môi, sơn, mực in, dầu nhớt, hóa chất nông nghiệp...

• Nông nghiệp: Phân bón dạng lỏng/hạt, thuốc bảo vệ thực vật...

6. Lựa chọn máy chiết rót phù hợp

Để chọn được máy chiết rót ưng ý, bạn cần cân nhắc các yếu tố sau:

• Loại sản phẩm: Lỏng, sệt, bột, hạt, có tính ăn mòn không, có dễ tạo bọt không?

• Năng suất yêu cầu: Bao nhiêu sản phẩm/phút hoặc/giờ? (Ảnh hưởng đến số vòi và mức độ tự động hóa).

• Kích thước và loại bao bì: Chai nhựa, chai thủy tinh, túi, hộp, can? Thể tích bao nhiêu?

• Độ chính xác mong muốn: Yêu cầu sai số cho phép là bao nhiêu?

• Ngân sách đầu tư: Máy tự động hoàn toàn thường đắt hơn máy bán tự động.

• Yêu cầu vệ sinh: Đặc biệt quan trọng với thực phẩm, dược phẩm.

• Không gian lắp đặt: Diện tích có sẵn để đặt máy.